Drie mannen in de beklaagdenbank. Schouder aan schouder. De openbare aanklager krijgt het woord. ‘De staat trekt alle aanklachten tegen de beschuldigden terug’. Direct spreekt de rechter het verlossende woord. ‘ U bent vrij om te gaan’. De mannen staan op en omhelzen elkaar ingetogen. Hun lijdensweg is in een oogwenk voorbij.

Jarenlang stonden zij aan de top van Sars, de Zuid-Afrikaanse belastingdienst: Ivan Pillay, Andries Janse van Rensburg en Johann van Loggerenberg. Gedreven dienaren van de staat die resultaat willen boeken. Vanuit het dwingende besef dat belastinggeld de kurk is waarop de verzorgingsstaat na de apartheid moet drijven in het door werkloosheid en armoede geteisterde Zuid-Afrika.

Het leven van tientallen miljoenen (zwarte) Zuid-Afrikanen hangt af van uitkeringen (pensioenen, kindertoeslagen) en voorzieningen (huizen, stroom, water, sanitair) die worden betaald met belastinggeld. Amper drie miljoen Zuid-Afrikanen, burgers en bedrijven, moeten dit kapitaal ophoesten. De overige 55 miljoen ingezetenen betalen weinig of helemaal geen inkomstenbelasting, simpelweg wegens gebrek aan inkomen.

En Sars haalt veel geld binnen. Wanbetalers, belastingontduikers en witwassers worden op de huid gezeten. Het succes is groot, tè groot zoals de drie topambtenaren moeten ervaren. Want er wordt op machtige tenen getrapt.

Het gaat dan ook mis. Ze worden ervan beschuldigd verantwoordelijk te zijn voor duistere praktijken van een speciale eenheid die binnen de belastingdienst was opgericht om de jacht op zwart geld te sublimeren.

Episch drama

De strafzaak tegen de drie mannen blijkt echter gebouwd op juridisch drijfzand en gaat als een nachtkaars uit. Hun vrijspraak neemt echter niet weg dat zij geslachtofferd zijn in een episch drama. Geregisseerd door Sars-baas Tom Moyane, vertrouweling van de corrupte president Jacob Zuma, en de Sunday Times, de ‘krant van het volk’.

Tom Moyane wordt ten tijde van de strijd tegen de apartheid door Jacob Zuma ingelijfd bij het ANC. In hun ballingsoord Mozambique groeit hij uit tot huisvriend van de familie Zuma, maar is binnen de bevrijdingsbeweging bepaald geen hoogvlieger.

Tijdens Zuma’s presidentschap schopt Moyane het tot vorstelijk betaalde baas van het staatsgevangeniswezen. Hij wordt daar in september 2013 met vervroegd pensioen gestuurd.

Twee maanden eerder moet de dan zittende topman van de belastingdienst opstappen. Hij blijkt te hebben gelogen over zijn contacten met een drugsdealer die hem trachtte af te persen. De vrijgevallen topfunctie biedt Zuma een gouden kans om de zaken binnen Sars naar zijn hand te zetten.

Machtsgreep in voorbereiding

De president is dan al geruime tijd in gesprek met een dubieuze managementconsultant die hem grootse ideeën voorschotelt over een algehele reorganisatie van de staatsdiensten. Dit krijgt vorm in een transformatieplan voor de belastingdienst, dat geheel buiten Sars om en zonder enige kennis van de organisatie in elkaar wordt gestoken. Moyane wordt daar vanaf oktober 2013 bijgehaald. Hij is dan net weg bij het gevangeniswezen.

Dit verloop der dingen staat in het rapport van een commissie, vernoemd naar oud-rechter Robert Nugent. Die deed in 2018 een gezaghebbend onderzoek naar de toestand bij de belastingdienst. Het beeld is ontluisterend.

Na de herverkiezing van Zuma tot president in mei 2014 komt het spel op de wagen. Moyane wordt eind september dat jaar benoemd tot Sars-topman. Twee weken later (!) onthult de Sunday Times het bestaan van een ‘schurkeneenheid‘. Dit baart opzien in heel Zuid-Afrika.

Bordeel

Het is nogal wat: hoogwaardigheidsbekleders afluisteren zoals in huis bij president Zuma, een bordeel runnen om belastingontduikers in de val te lokken, 500 miljoen Rand (25 miljoen euro) wegsluizen voor spionage-apparatuur, uitvoeren van infiltraties en illegale transacties. Kortom een duister gezelschap dat de rechtsorde in Zuid-Afrika ongecontroleerd met voeten treedt.

De onthulling valt samen met een onderzoek naar de handel en wandel van Johann van Loggerenberg. Als hoofd speciale operaties binnen Sars heeft hij de schurkeneenheid onder zijn hoede na het vertrek van Janse van Rensburg.

Van Loggerenberg (JvL voor intimi) ligt in 2014 onder het vergrootglas wegens een amoureuze affaire met dubbelspionne Belinda Walter. Zijn minnares hangt deze liaison aan de grote klok, vergezeld van de zware beschuldiging dat JvL staatsgeheimen aan haar had prijsgegeven. De waarnemend Sars-baas van dat moment, Ivan Pillay, laat dit onderzoeken maar krijgt geen helderheid.

De Sunday Times had de buitenwereld al eerder laten meegenieten van deze pikante affaire. Schier onuitputtelijk is de stroom sensationele Sars-artikelen in deze populaire zondagskrant.

De onthulling van de Sunday Times over de schurkeneenheid komt Moyane goed uit. Hij ontbindt per omgaande het hele managementteam van Sars, waaruit volgens hem was gelekt naar de krant. Ook de jacht op belastingfraudeurs en witwassende criminelen wordt per decreet gestaakt.

De nieuwe Sarsbaas schakelt meteen het gerenommeerde accountantskantoor KPMG in voor een forensisch onderzoek naar het gedrag van Pillay, Van Loggerenberg en enkele andere topfunctionarissen bij Sars. Over een periode van 11 jaar worden maar liefst 23 computers, 1.36 miljoen documenten en 860.00 emails doorzocht.

‘Dit heeft geen ander doel dan deze mensen die al weg zijn bij Sars, in diskrediet te brengen’, concludeert rechter Nugent.

Grote schoonmaak

Pillay en Van Loggerenberg worden na de nodige strubbelingen aan de kant geschoven. Moyane houdt grote schoonmaak onder het topkader van de belastingdienst. Zo’n 200 leidinggevenden en vitale deskundigen jaagt hij de tent uit.

Onder hen Barry Hore , een van ’s lands grootste experts in informatietechnologie. Hore is het brein achter de spectaculaire automatisering en modernisering die Sars tot een belastingdienst van wereldformaat maakt. Als hoofd operaties bij Nedbank – een van oorsprong Nederlandse bank in Zuid-Afrika – met 10.000 mensen onder zich, stapte hij in 2005 voor een aanzienlijk lager salaris over naar Sars omdat hij zijn carrière een andere wending wilde geven.

Als Moyane buiten Hore om het moderniseringsproces een halt toe roept, maakt deze sleutelfiguur zich rap uit de voeten.

Een ravage

Op deze manier raakt Sars binnen de kortste keren vleugellam, waardoor de staat belastinginkomsten gaat missen. Die lopen toch al terug door de economische crisis in het land. Het is een ravage. ‘Een organisatie van wereldklasse is beroofd van zijn internationale status’, constateert Nugent.

Desastreus voor het publieke aanzien van Sars is de berichtgeving in de Sunday Times over het tot dan toe geheime KPMG-onderzoek. De krant pakt 4 oktober 2015 groots uit met harde conclusies daarin over de onwettige status en praktijken van de schurkeneenheid. Het hoofdredactioneel commentaar onderstreept dat het bestaan van deze onwettige eenheid die in het diepste geheim belastingbetalers bespioneert, nu definitief is aangetoond.

Ook ANC-kopstuk Pravin Gordhan wordt op de korrel genomen. Diepgaand onderzoek is nodig om vast te stellen wat hij wist van deze praktijken, zo citeert de krant uit het KGPM-rapport.

De architect

Gordhan was de architect van de nieuwe belastingdienst die wordt gevormd nadat het ANC in 1994 aan de macht komt in Zuid-Afrika. Later wordt hij een gezaghebbend minister van financiën onder president Zuma. In deze functie is hij politiek verantwoordelijk voor Sars. Daarmee is continuïteit verzekerd.

Als Zuma in 2014 wordt herkozen, dankt hij Gordan af. Dat maakt onder meer de weg vrij om Moyane te benoemen bij Sars.

Een jaar later, als het kwaad bij de belastingdienst is geschied, haalt de president Gordhan weer terug als schatkistbewaarder.

Een noodgreep omdat Zuma zijn hand had overspeeld door een onbekende parlementariër te parachuteren als minister van financiën. Die moet veel geld gaan uitgeven aan kostbare beloftes van de president, zoals gratis onderwijs voor iedereen. De onrust in het land slaat toe. De Rand, de Zuidafrikaanse munt, maakt een vrije val.

Dat dwingt Zuma om zich al na vier dagen weer te ontdoen van zijn stroman. Met Gordhan terug aan het roer keert de rust op de financiële markten weer terug.

Smet op reputatie

Hij is niet alleen een man van aanzien, maar geldt tegelijk als onkreukbaar. Het bewuste KPMG-artikel in de Sunday Times is een smet op zijn reputatie. Gordhan gaat dan ook in de tegenaanval. Tegelijk met Pillay en Van Loggerenberg stapt hij naar de ombudsman voor de pers. Die concludeert dat de Sunday Times de drie mannen onnodig heeft beschadigd en zich daarvoor op de voorpagina moet excuseren.

De ombudsman rekent het de krant zwaar aan dat zij slechts beschikte over de samenvatting van een voorlopig KPMG-rapport waarvan de inhoud niet vast stond, maar de feiten hierin als definitief presenteerde.

En hij gaat nog een stap verder. Sterverslaggever Piet Rampedi die het bewuste rapport onderhands kreeg toegespeeld, is ‘ofwel misleid door zijn bron of heeft zelf opzettelijk het publiek, zijn krant en ook mij misleid’, oordeelt de ombudsman. Hij laat het aan de krant om deze kwestie verder af te handelen.

Excuses Sunday Times

De Sunday Times is verbolgen over deze harde veroordeling en tekent beroep aan. Tot een rechterlijke uitspraak komt het niet. Hangende het beroep, sluit de krant binnenskamers een akkoord met Gordhan, Pillay en Van Loggerenberg. De Sunday Times publiceert ruiterlijke excuses en voorkomt daarmee schadeclaims.

Rampedi noemt deze deal onethisch en voelt zich door de hoofdredactie in de steek gelaten, zo blijkt uit zijn ontslagbrief. Duidelijk in zijn relaas wordt dat vooral Gordhan via zijn advocaten de Sunday Times de duimschroeven had aangedraaid.

Rampedi schreef de opzienbarende artikelen over de schurkeneenheid samen met twee andere vooraanstaande journalisten. Zij behoren tot de prestigieuze onderzoeksredactie van de Sunday Times.

Ook dit tweetal is inmiddels weg bij de krant vanwege een andere dubieuze publicatie. ,,Het was een chaotische tijd. We stonden onder druk om primeurs te scoren. We hadden meer afstand moeten nemen”, verontschuldigt een van hen zich later publiekelijk tegenover een voormalige leidinggevende bij Sars. Die was zijn baan en aanzien kwijtgeraakt en roept de journalist daarvoor tijdens een boekpresentatie ter verantwoording.

KPMG zakt door het ijs

Ook KPMG zakt door het ijs. Onderzoek en bevindingen zijn niet, zoals het hoort, intern tegen het licht gehouden (gereviewd). Het rapport, dat wil zeggen de eindversie die bij Sars-baas Moyane is afgeleverd, wordt ingetrokken. Wat daar in staat is nimmer geopenbaard. De 24 miljoen Rand (1,2 miljoen euro) die dit onderzoek heeft gekost, krijgt de belastingdienst van KPMG terug. De projectleider is ontslagen.

De KPMG-bazen in Nederland zetten meteen ook het voltallige Zuid-Afrikaanse topmanagement aan de kant. Dat de firma tezelfdertijd als huisaccountant optrad van de beruchte Gupta-broers, was teveel van het slechte. Deze Indiase ondernemers wisten via hun banden met president Zuma en diens familie, greep te krijgen op allerlei staatsinstellingen en zichzelf daardoor te verrijken.

En de Gupta’s waren bepaald niet de enige profiteurs. De uitverkoop van de overheid gebeurt in die dagen zo systematisch dat wordt gesproken van staatskaping.

Hoe deze staatskaping in elkaar steekt wordt al geruime tijd tot de bodem uitgezocht door een speciale onderzoekscommissie, in opdracht van president Ramaphosa. Een dusdanig grote klus, dat haar rapport vermoedelijk pas in het voorjaar van 2021 zal verschijnen. Deze commissie buigt zich daarbij ook over de perikelen bij Sars.

Met zijn diepe knieval probeert KPMG in Zuid-Afrika het vege lijf te redden. Speciale woorden van verontschuldiging zijn er voor minister Gordhan. Suggesties in het rapport dat hij als Sars-baas wist van onwettige schurkenstreken blijken uit de lucht gegrepen.

De Haviken

De aanbeveling die KPMG had gedaan voor nader onderzoek naar Gordhan’s betrokkenheid bij de schurkeneenheid pakt niettemin heel vervelend voor hem uit. De minister krijgt de Haviken op zijn dak. De elitespeurders van de nationale politie sommeren hem publiekelijk antwoord te geven op 27 indringende vragen over zijn Sars-verleden.

De verontwaardigde minister zet in zijn reactie helder uiteen dat de belastingdienst zware wettelijke bevoegdheden heeft om fiscaal onderzoek te doen, ook als daar georganiseerde misdaad in het spel is. De speciale eenheid die daarvoor destijds onder zijn leiding werd opgericht moet door kunnen dringen in criminele organisaties.

De bedoeling was om dat samen te doen met de nationale inlichtingendienst maar die haakte af. Dus opereerde de eenheid met ‘een passend mandaat’ binnen de onderzoeksdivisie van Sars. De Haviken hebben dan ook geen reden om mij te onderzoeken, besluit de minister.

Minister aangeklaagd

Daar denkt de openbare aanklager geheel anders over. Een half jaar later stelt hij Gordhan in staat van beschuldiging wegens fraude met belastinggeld. Als Sarsbaas stuurde hij zijn rechterhand, Ivan Pillay, met vervroegd pensioen en huurde hem vervolgens weer in als consultant. Vragen hierover van de Haviken, heeft Gordhan genegeerd.

Wéér steekt een storm op. De Rand keldert. De oude garde binnen het ANC schaart zich publiekelijk achter Gordhan. Ook president Zuma spreekt zijn steun uit in de minister van financiën. Een rechtszaak tegen Gordhan brengt het broze economisch herstel in gevaar. De minister zelf spreekt van een politiek gemotiveerde campagne tegen zijn persoon.

De storm is weer net zo snel voorbij als hij opstak. Justitiebaas Shaun Abrahams, trekt de beschuldiging schielijk in. De regeling met Pillay blijkt geheel volgens de regels tot stand gekomen. De rechtszaak tegen Gordhan (en Pillay) wordt kort voor aanvang afgeblazen. De Rand krabbelt weer op. De economie niet.

Zuma ontslagen

De dagen van president Zuma zijn geteld. Vier maanden later, februari 2018, dwingt de ANC-top hem tot aftreden. De staatskaping die onder Zuma aan de gang is, brengt Zuid-Afrika te veel schade toe. Vice-president Cyril Ramaphosa neemt het roer over. Hij belooft de natie schoon schip te maken.

Bij de belastingdienst laat de nieuwe president er geen gras over groeien. Topman Tom Moyane wordt direct geschorst, in afwachting van nader onderzoek naar de wantoestanden bij Sars. Daarvoor benoemt hij de Nugent-commissie, al eerder genoemd in dit verhaal. Die adviseert na drie maanden onderzoek om Moyane uit zijn functie te zetten.

Het besluit hiertoe van Ramaphosa vecht Moyane tevergeefs aan bij het hooggerechtshof in Pretoria. Op 11 december 2018 valt voor hem het doek.

Zijn opvolger Edward Kieswetter moet de belastingdienst uit het slop halen. Een gerespecteerd wetenschapper en bovendien goed bekend bij Sars waar hij in de glorietijd al eens vijf jaar als tweede man aan de top stond. ‘Komt u naar ons toe, anders komen wij naar u toe’, raadt hij belastingplichtigen aan. Dit motto lijkt op dat van de oude Sars.

Ondertussen moeten Pillay, Van Loggerenberg en Janse van Rensburg in april 2018 nog wél voor de rechter verschijnen. De openbare aanklager beschuldigt hen ervan justitie en de nationale recherche te hebben bespioneerd. Op zoek naar informatie in een geruchtmakende zaak tegen een voormalige chef van de nationale politie, werden camera’s geplaatst in de kantoren van deze diensten, zo luidt de aanklacht tegen hen.

Machtsmisbruik

Ook deze zaak komt in een ander vaarwater als justitiebaas Shaun Abrahams later dat jaar het veld moet ruimen. Het constitutionele hof, de hoogste rechter, haalt alsnog een streep door zijn benoeming. Zuma had de weg voor Abrahams vrijgemaakt door zijn voorganger met een gouden handdruk weg te kopen. De president handelde hiermee onwettig en pleegde machtsmisbruik, oordeelt het hof.

Abrahams wordt opgevolgd door de onberispelijke juriste Shamila Batohi. De Zuid-Afrikaanse komt van het internationaal strafhof in Den Haag. Batohi moet het vermolmde justitiële apparaat weer optuigen voor de zware strijd tegen corruptie.

Weldenkend Zuid-Afrika kijkt reikhalzend uit naar het moment waarop vooraanstaande politici en zakenlieden die druipen van de corruptie het gevang in gaan. Zover is het nog lang niet.

Wél laat Batohi de strafzaak tegen de drie voormalige Sars-employées binnen Justitie grondig tegen het licht houden. Zij krijgt het advies om de strijd te staken. Want: er zijn ‘geen redelijke vooruitzichten op een succesvolle vervolging’. Batohi sluit het boek. Vrijspraak volgt.

Dat is de stand van zaken op 17 februari van dit jaar waarmee dit verhaal begon. De commerciële zender etv besteedt ’s avonds in het acht uur-journaal als enige tv-omroep aandacht aan deze vrijspraak. ,,Dit is heel goed nieuws. Voor Pillay en zijn mede beschuldigen die veel te lang het doelwit zijn geweest van boosaardige leugens. En ook voor de toekomst van de rechtsstaat”, becommentarieert rechter Johann Kriegler.

Rotte appels

Deze voormalige opperrechter laat al jaren als waakhond van de rechtsstaat luidruchtig van zich horen. Hoogste tijd nu volgens Kriegler dat binnen het Justitie-apparaat ‘de rotte appels die verantwoordelijk zijn voor de valse beschuldigingen in deze zaak, worden opgespoord en verwijderd’.

Een week later brengt de Afrikaanstalige zondagskrant Rapport een paginagroot interview met hoofdrolspeler Johann van Loggerenberg. ‘Ek wens my pa kon dit hoor’, staat boven het verhaal. Vader Hennie van Loggerenberg, oud-presentator op radio en tv en gevierd componist van boerenmuziek, overleed na een lang ziekbed in 2014. Zijn zoon verkeerde toen in diepe problemen.

Het interview toont een strijdbare man die popelt om terug te slaan naar de mensen die zijn leven en dat van zijn ontslagen collega’s bij de belastingdienst hebben verknald. Al geeft hij ook toe ‘dom’ te hebben gehandeld in zijn liefdesrelatie met spionne Barbara Walter. Maar bovenal moet nu de waarheid over de ondermijning van Sars boven tafel komen.

Zijn vijanden zijn gewaarschuwd. Van Loggerenberg is een jager die zich tot de tanden bewapend in zijn sprooi vastbijt. Dat blijkt ook overtuigend uit drie spannende boeken die hij schreef over zijn strijd bij de belastingdienst tegen fraude en witwassen door de georganiseerde criminaliteit.

Dood en belastingen

In zijn laatste boek Death and Taxes (‘niets in het leven is zeker, behalve dood en belastingen’) verhaalt Van Loggerenberg hoe hij Jacob Zuma achter de broek zat voor belastingontduiking. Niet door bij hem in te breken en hem af te luisteren zoals de Sunday Times berichtte, maar door diens boekhouding, aangeleverd op bevel van de rechter, door een team Sars-experts binnenste buiten te laten keren.

Met als eindresultaat dat Zuma alsnog belasting betaalt, plus een symbolische boete als schuldbetekenis.

‘We hebben hem net zo behandeld als iedere andere belastingbetaler’, schrijft Van Loggerenberg. In een beëdigde verklaring voor de rechtbank, bijgevoegd in het boek, geeft Zuma zelf in juridische termen aan dat Sars hem een stevige poot heeft uitgedraaid en dat hij daarbij niet is gematst.

Dit speelt in de tijd dat Zuma bezig is de macht te grijpen binnen het ANC, op weg naar het presidenschap van Zuid-Afrika. Met de daarvoor doorslaggevende hulp van stokebrand Julius Malema, toen president van de ANC-jeugdliga.

Malema beschuldigt Sars er luidkeels van anti-Zuma te zijn en het ook te hebben voorzien op diens vriendenkring. Hij wappert met dossiers waaruit dat zou blijken.

Gevecht met Julius Malema

Ook Malema zelf krijgt het aan de stok met Van Loggerenberg en zijn eenheid. De schrijver wijdt er een boeiend hoofdstuk aan. ‘JuJu’, zoals zijn bijnaam luidt, leeft op grote voet. Woont in een duur huis. Draagt peperdure horloges. Weinigen begrijpen waar hij deze luxe van betaalt.

De belastingdienst doet onderzoek en stuit op belastingontduiking via een familiekartel. Hij wordt aangeslagen voor 20 miljoen Rand (een miljoen euro). Malema weigert te betalen.

Van Loggerenberg zit er bovenop. Het wordt een taai en langdurig gevecht. Malema slaat wild om zich heen. Sars legt beslag op zijn huis en boerderij en laat ze veilen. Dat levert niet genoeg op om JuJu’s belastingschuld te vereffenen. Van Loggerenberg ontmoet hem één keer tijdens dit gevecht. ,,Hij is zo scherp als een scheermes, maar ook opvallend charmant”, schetst hij.

Malema ligt op dat moment onder een politiek vergrootglas. Hij heeft gebroken met Zuma, is uit het ANC gezet en net met een eigen partij, de Economische Vrijheidsstrijders (EFF) , in het parlement gekozen.

Nu dreigt de belastingdienst hem failliet te laten verklaren. Dan moet JuJu zijn parlementszetel opgeven. Een hachelijke toestand breekt aan. Onder grote druk komt er een akkoord met Malema.

Laatste kunstje

Het is Van Loggerenbergs laatste kunstje bij Sars. De nieuwe baas Tom Moyane blaast op eigen houtje de deal af en vraagt het faillissement van Malema aan. Het is een opzichtige poging om president Zuma van een politieke plaaggeest te verlossen. Malema stapt naar de rechter met de eis dat Sars de overeenkomst met hem nakomt.

Hij wil Van Loggerenberg, inmiddels weg bij de belastingdienst, daarbij als consultant inschakelen. Het honorarium is vorstelijk, maar Van Loggerenberg weigert.

JvL is daarmee nog niet van Malema af. De EFF-leider vindt dat de nieuwe Justitiebaas Batohi de verantwoordelijken voor de schurkeneenheid niet had mogen laten lopen. Hij wil haar besluit aanvechten. ,,De boosdoeners van Sars moeten zich verantwoorden voor een onafhankelijke rechter. Geen zetbaas van Pravin Gordhan,” sneert hij.

In deplorabele staat

Gordhan heeft echter niets te maken met Batohi. Die is na een inzichtelijke selectieprocedure met meerdere kandidaten door president Ramaphosa uitverkoren. Gordhan is inmiddels minister van staatsondernemingen, die vrijwel allemaal door wanbeheer in deplorabele staat verkeren.

Ingrijpen is onontkoombaar. Banenverlies en privatisering liggen in het verschiet. South African Airlines is de eerste die sneuvelt. De nationale luchtvaartmaatschappij wordt geliquideerd en vervangen door een nieuw luchtvaartbedrijf. De coronacrisis gaf de laatste zet.

De economische neergang is een voedingsbodem voor Malema om zich te profileren als voorvechter voor radicale verandering. Steeds meer zwarte Zuid-Afrikanen die nog steeds in armoede verkeren en zich door het ANC in de steek gelaten voelen, zien in hem de verlosser.

De EFF werd bij de laatste verkiezingen de derde partij van het land. Dat succes voedt de ambitie van Malema om president van Zuid-Afrika te worden.

Hij profileert zich als de strijder die de economische macht van de blanken definitief gaat breken. Zoals Robert Mugabe dat deed in buurland Zimbabwe en het voormalige Rhodesië daarmee naar de afgrond leidde.

In Malema’s campagne tegen ‘de racistische financiële sector’, is Pravin Gordhan het mikpunt. Om de haverklap eist hij het vertrek van de man op wiens kompas de financiële wereld in Zuid-Afrika vaart.

Hetze naar kookpunt

Deze hetze bereikte laatst een kookpunt in het parlement. ‘Opperbevelhebber’ Malema en zijn rode brigade maken president Ramaphosa het uitspreken van de jaarlijkse staatsrede onmogelijk, onophoudelijk ‘Pravin moet weg’, scanderend.

Gordhan blijft tijdens deze wanvertoning uiterlijk onbewogen. Na een uur chaos voor het oog van de natie verlaten de oproerkraaiers het parlement.

Door het Sars-schandaal in leven te houden, kan Malema het vuurtje tegen de ANC-minister blijven opstoken. Als hij doorzet en de rechter aan zijn kant weet te krijgen, komt er een nieuw onderzoek. ,,Laat hij dit alsjeblieft doen”, zegt Van Loggerenberg in het interview met Rapport.

Hij wil elke gelegenheid aangrijpen om boven tafel te krijgen hoe al die verhalen over de schurkeneenheid de wereld in zijn geholpen. ‘Al die tijd hebben anderen van alles geroepen en heb ik gewacht. Nu is het mijn beurt’, hoopt hij.